Hieronder een verslag van de reis naar Mauthausen in 2015.

 

Mauthausenreis 7-11 mei 2015

Deelnemers

Mirjam Ohringer, Amsterdam, Reisleider namens de Stichting Vriendenkring ‘Mauthausen’

Valentijn van Koningsbruggen, Apeldoorn

Carry van Lakerveld, Amsterdam

Sippy Boersma, Leeuwarden

Wim van Duijvenbode, Rotterdam,

Cees Hoeve, Amsterdam-Zunderdorp

Jan Hoeve, Amsterdam-Zunderdorp

Wim Hoeve, Amsterdam-Zunderdorp

Teun Hoeve, Amsterdam-Zunderdorp

Marida Ramakers, Alphen aan den Rijn

Op vrijdag en zaterdag voegde het echtpaar Alfons en Birgit Katan-Wolff uit Nederland zich bij ons.

Een deel van deze groep heeft al eens eerder een reis naar Mauthausen meegemaakt

Donderdag 7-5

Dankzij de treinstakingen bij de Duitse Spoorwegen kwamen we een uur eerder aan in Salzburg.

Vandaar vertrokken we met een busje naar Gasthof Manner in Perg, een dorp dat circa 12 km ten oosten van Mauthausen ligt.

Na zo’n lange reis smaakte het diner uitstekend.

Vrijdag 8-5

Als eerste hebben we bloemen en bloemstukken besteld.

Vervolgens gingen Mirjam, Valentijn en Carry naar een vergadering van het internationale Mauthausen comité. De rest van het gezelschap reed door naar Kamp Mauthausen.

Zeer indrukwekkend om zoveel monumenten uit vele landen te zien. Het Nederlandse monument trof mij door zijn soberheid, maar ook krachtige uitstraling. Alle Nederlandse slachtoffers staan daar met naam en geboortedatum vermeld.

Nadat Mirjam, Valentijn en Carry ook in het kamp waren aangekomen, hebben we een herdenking gehouden en bloemen gelegd bij het Joodse monument. Dit is een herdenkingssteen tussen twee grote coniferen op de plek waar tijdens het kamp Barak 5, de Jodenbarak, stond.

De volgende herdenking met bloemlegging was in één van de neven-kampen van Mauthausen te Gusen. Hier is onder meer de vader van Alphons Katan vermoord. Een ontroerende herdenking.

zaterdag 9-5

Deze dag is begonnen met een “Gedenkfeier” (herdenking) in weer een ander nevenkamp, namelijk te Ebensee.

Ook daar hebben we bloemen gelegd bij de Nederlandse gedenksteen.

Opvallend is dat waar we ook kwamen iedereen Mirjam kent en om de haverklap iemand haar een knuffel kwam geven.

Met rolstoel en al zijn we vervolgens een stukje de berg opgegaan om de “Stollen” (200 m. lange gangen in de rots) te bekijken die daar door de gevangenen zijn gegraven.

Na een korte koffiepauze in het dorp Ebensee zijn we doorgereden naar Schloss Hartheim. Onderweg daarheen zijn we op de wens van Valentijn nog even gestopt bij het kerkhof in Laakirchen. Op dat Kerkhof liggen Oostenrijkse verzetsmensen begraven, die een rol speelden bij het verzet in Ebensee om te voorkomen dat de gevangenen in de grotten zouden worden omgebracht.

Schloss Hartheim was oorspronkelijk bezit van Graaf van Starrenberg. Deze stelde zijn slot in 1898 ter beschikkingvoor de verzorging van geestelijke gehandicapte kinderen.

In juni 1939 kwam er een decreet van Hitler dat besliste dat een vleugel van het slot moest omgebouwd worden tot gaskamer en crematorium. Juist omstreeks deze tijd moeten de gevangenen van de razzia’s in februari en juni in Amsterdam daar zijn aangekomen. Zij kwamen via kamp Schoorl en kamp Buchenwald naar kamp Mauthausen. Ook vele gevangen uit de kampen in de omgeving werden daar vermoord. Wij hielden daar een herdenking waarbij de aanwezigen namen konden noemen van mensen die zij gekend hebben . Hoe mooi het kasteel er ook uitziet, ik ervoer het als een lugubere plek.

Om 7 uur ’s avonds zijn we weer naar Kamp Mauthausen gereden om daar bij het Nederlandse monument een herdenking te houden. In ons programma stond “een soort 4 mei achtige herdenking”.

Voor een ieder was er gelegenheid om de persoon waar je voor kwam te gedenken. Zo heb ik een kort in memoriam uitgesproken over de Joodse Alter Mendel Johannes Rottenberg. Sippy las een gedicht voor, Alphons Katan herdacht zijn vader, de gebroeders Hoeve hun grootvader.

De hemel bemoeide zich met deze herdenking want juist op dat moment stormde het en goot het van de regen.

Na deze herdenking gaf de gezamenlijke maaltijd een extra gevoel van saamhorigheid.

Zondag 10-5

Dit is de dag van het grote “Gedenkfeier” in Kamp Mauthausen ter gelegenheid van de 70e bevrijdingsdag van het kamp. Het was prachtig weer.

Uit alle delen van Europa, en zelfs daarbuiten, zijn er nationale comités die bij hun eigen landsmonument hun herdenkingen houden.

Wij gingen eerst naar de laaggelegen Steengroeve. Daar hebben we bloemen gelegd bij het monument van het Englandspiel met de daar vermoorde Nederlanders. Daarna hebben we bloemen gelegd bij “Fallschirmspringer” (parachutisten). SS-ers duwden gevangen voor hun eigen lol van de hoge rotsen af. Die vielen dan te pletter op de rotsen op de bodem van de Steengroeve.

Voor mij was deze plek het hoogtepunt van de reis, omdat ik juist daar de persoon waar ik voor kwam (Rottenberg) wilde gedenken met bloemen. In het aantal en de kleuren van de bloemen herdacht ik zijn Messiaans-Joodse geloofsovertuiging.

Vervolgens liep een deel van de groep de “Dodentrap” op (een steile trap van 186 onregelmatig gevormde treden) De gevangenen moesten destijds deze trap met een zware steen oplopen. Het andere gedeelte van de groep ging met het busje naar boven.

Dan bloemen leggen bij een gedenkplaquette in het Kamp zelf voor de slachtoffers van het Englandspiel. In aanwezigheid van de secretaris van de Nederlandse ambassade in Oostenrijk, de heer Buffinga. Door hem werd een uitstekende korte, zeer toepasselijke toespraak gehouden.

Om 11 uur waren we als groep tezamen met de secretaris van de ambassade en de militair attaché van de ambassade bloemen gelegd bij het grote Nederlandse monument. Een joodse man, Herman Duizend, die hiervoor uit Wenen gekomen was, sloot de plechtigheid af met het zeggen van Jizkor en Kaddiesj. Een ieder van ons legde een witte bloem. Een speciaal woord voor de juiste manier van het vaandel dragen door de jonge zoon van de militair attaché, de heer Mossinkhoff. Hij leverde met het dragen van Nederlandse vlag een belangrijke bijdrage aan de ceremonie.

Toen kwam de tijd om een lange stoet van alle aanwezigen op te stellen voor het defilé. Om 12 uur startte het defilé, in alfabetische volgorde van landsnaam richting de appèlplaats. Daar werd elk land en elke groep apart aangekondigd. Dat duurde tot twee uur. Mirjam mocht plaatsnemen bij de VIP’s.

Onze laatste gezamenlijke maaltijd vond plaatst in Gasthof zur Traube in Mauthausen.

Maandag 11-5

Om op tijd bij onze trein in Salzburg te zijn was het ontbijt al om 6:30 uur. De terugreis verliep heel goed, zij het dat we bij elkaar een uur vertraging in Frankfurt hadden.

Mauthausen en Spanjaarden

Opvallend was de grote aanwezigheid van Spanjaarden, zelfs een minister was erbij. Niet zo verbazingwekkend, want de Spanjaarden waren de eersten die met wapens in de hand tegen de nazi’s gevochten hebben, want zonder de hulp van Hitler en Mussolini zou Franco niets voor elkaar gekregen hebben. Nadat de burgeroorlog in Spanje afgelopen was, hadden veel Spanjaarden geprobeerd om in Frankrijk een veiling heenkomen te vinden, maar toen in 1940/42 heel Frankrijk bezet was, kwamen de Spanjaarden in concentratiekampen in Duitsland en Oostenrijk onder andere in Mauthausen terecht . Toen het voor de meeste landen in 1945 vrede was en de mensen naar huis konden. Hadden de Spanjaarden nog geen onderkomen in eigen land, omdat Franco nog aan de macht was. Pas in 1975 na de dood van Franco, konden de Spanjaarden terug naar huis keren.

Tot slot

Deze dagen zijn we heel veel bezig geweest met het lijden en de dood in WO-II. Menigeen met een religieuze instelling kan dit diep aan het denken gezet hebben over de vraag hoe God nu aankijkt tegen de gruwelen die mensen elkaar hebben aangedaan en helaas nog steeds elkaar aandoen. Mede daarom ben ik reisleiding heel erg dankbaar dat zij deze reis hebben georganiseerd en dat ik daarbij kon zijn. Ook de mede-groepsleden ben ik zeer erkentelijk voor de positieve sfeer die er in de groep was. Ik zie uit naar de reünie.

Wim van Duijvenbode, Rotterdam

 

14 mei 2015 (de dag dat 75 jaar geleden onze mooie stad Rotterdam werd gebombardeerd).

Sorry, the comment form is closed at this time.